St Andrews - snobizm w plaszczu dekadencji 13.04.2009

St Andrews odkrylismy przez przypadek. Bedac w Dundee wpadla nam w reke mapa wlasnie tego miasteczka. Kiedy na nia spojrzalam, ilosc zabytkow na kilometrze kwadratowym zywo pobudzila moja wyobraznie. Decyzja byla jedna - jedziemy!

Miasteczko jest niewielkie, polozone na wschodnim wybrzezu Szkocji, nad Morzem Polnocnym.

Jakub szybko zaadoptowal plaze i przegryzajac makowcem od razu spalal cala energie.

Pierwsze co widac po przekroczeniu granic miasta to piekne, polozone na wybrzezu Morza Polnocnego pole golfowe.

Old course - stare pole golfowe

I to nie przypadek bo wlasnie tutaj, ponad 600 lat temu narodzil sie ten sport, tak popularny szczegolnie w Szkocji. Na wysokim klifie po drugiej stronie zatoki można przeczytać wzmiankę o zakazaniu gry w roku 1457 z powodu zbytniego umiłowania młodych ludzi dla golfa, co przeszkadzało im w ćwiczeniach łuczniczych...

Tak wygladali golfisci w czasach wiktorianskich na Old Course

Drugim powodem był również fakt, że z miejsca ćwiczeń, owego wysokiego klifu, strzały łatwo mogły dosięgnąć spacerujących golfistów. Obecnie na terenie St. Andrews jest 7 pol golfowych, co sprawia, ze jest to najwiekszy na swiecie kompleks golfowy, a tym samym raj golfistow.
Co buduje atmosfere tego miejsca? Uniwersytet, najstarszy w Szkocji, trzeci co do wieku w Wielkiej Brytanii, zalozony w 1410 roku, kiedy w Polsce pod Grundwaldem Jagiello gromil Krzyzakow. Uniwersytet czesto nazywany Oxfordem polnocy, sprawia, ze miasto ma specyficzny snobistyczny klimat, odrobine dekadencki i bardzo angielski w swoim wyrazie. Byc moze dlatego, ze wielu studentow to wlasnie Anglicy - np Ksiaze Wiliam, ktory konczyl wlasnie te uczelnie. W niedziele po mszy nadal zywa jest tradycja studenckich spacerow - studenci w tradycyjnych togach wychodza wtedy z kosciola na deptak nadmorski i przechadzaja sie...Jedno jest pewne, dzieki temu, ze tradycje sa tak zywe, miasto sprawia wrazenie bardzo przyjaznego, otwartego i niestety...drogiego.

Jeden z wielu zabytkowych budynkow uniwersyteckich

I kolejny...

Sw. Andrzej jest patronem Szkocji, krzyz sw. Andrzeja widnieje na fladze szkockiej, Dzien sw Andrzeja (popularne Andrzejki w Polsce) jest w tym kraju swietem narodowym, a w szkolach z tej okazji organizuje sie wieczorki muzyczno - poetyckie aby uhonorowac Ojczyzne - wszystko to zaczelo sie bardzo dawno temu od pewnej historii...

Flaga Szkocji z krzyzem sw. Andrzeja

Legendy powiadają, że za czasów wczesnego średniowiecza, relikwie świętego Andrzeja spoczywały w Patras w Grecji. Tam też w klasztorze mieszkał mnich Regulus, któremu pewnej nocy przyśnił się dziwny sen – mianowicie, że cesarz Konstantyn Wielki chce przenieść relikwie z Patras do Konstantynopola. Anioł nakazał mnichowi zabrać tyle kości, ile zdoła i ukryć je w bezpiecznym miejscu „na krańcu świata”. Regulus ruszył więc na północ. Niestety jego statek rozbił się w pobliżu miasteczka Kilrymont w Szkocji. Regulusa powitał serdecznie król piktyjski Angus i tym sposobem relikwie świętego Andrzeja zostały w Szkocji. Nie wiadomo, kiedy nazwę miasta zmieniono na St Andrews. Faktem jest jednak, że w 1144 roku mnisi Augustynianie wybrali St Andrews za swoją nową siedzibę. Zajęli datowany na 1130 rok kościół świętego Regulusa i rozbudowali go do swoich potrzeb. Do dziś zachowała się z dawnego kościoła wieża o kwadratowej podstawie i wysokości około 32 m (St Rule's Tower). Jednak kres biskupstwa i katedry w St Andrews przyniósł rok 1559. W całej Europie trwały zamieszki zapoczątkowane przez wystąpienie Marcina Lutra. Dnia 11 czerwca reformator John Knox wygłosił kazanie w kościele parafialnym w St Andrews, które wywołało takie poruszenie w słuchającym go tłumie, że wszyscy ruszyli w stronę katedry i splądrowali ją, niszcząc meble i wyposażenie. Trzy dni później zakon przestał działać, a w przeciągu tygodnia biskupi zostali wygnani z St Andrews. W tym momencie kończy się historia wspaniałej katedry. Kolejne wieki były okresem postępu przemysłowego i kulturowego. St Andrews, tak jak pozostałe miasta Wielkiej Brytanii, ulegało ciągłej rozbudowie, a taniego surowca dostarczała katedra. Rozbierano ją sukcesywnie od XVII wieku, a do dzisiejszych czasów przetrwały zaledwie fragmenty tej największej szkockiej katedry. Z Wieży Świętego Regulusa można podziwiać zarys murów kościoła wybudowanego na planie krzyża. Ponadto zachowała się zachodnia ściana katedry z fragmentem nawy południowej oraz wysoki wschodni koniec z dwoma wieżyczkami. Teren poza murami niegdysiejszej katedry został wykorzystany jako cmentarz.

Nasze pierwsze spotkanie z ruinami Katedry i wielkie woooow na twarzach.

Monumentalna budowla robi wrazenie nawet dzis...jak musiala wygladac w sredniowieczu?

Widok przez okno katedry wprost na Morze Polnocne

Blekit nieba porazal...

I jeszcze widok na ruiny calej katedry, niestety nie zostalo po niej wiele...

Jeden z nagrobkow w stylu wiktorianskim na cmentarzu zalozonym wokol ruin katedry


Garsc informacji z "pierwszej reki"

Oczywiscie spladrowalismy miasto w calosci, jako ze do wielkich nie nalezy - trzy glowne ulice odchodzace na zachod od ruin Katedry.

Jedna z uliczek, ze specyficzna dla calego miasta kamienna zabudowa.

Boczny zaulek biegnacy wprost na skaliste wybrzeze.

Typowy budynek kamienny - warto dodac, ze 100% budynkow w miasteczku jest objete ochrona konserwatorska!

I jeszcze jedna perelka, zamieszkana przez prywatnych wlascicieli, odkryta w zaulkach miasta.

Na dziedzincu przed domem oslonietym kamiennym murem - stara studnia

A wejscie na dzidziniec (dokladnie naprzeciwko ruin katedry) brama zabytkowa z pieknie kutego zelaza.

Pends - imponujaca, XIV wieczna brama - glowne wejscie do klasztoru. Za nia stoja budynki St. Leonard's, kiedys jednej z najlepszych w Szkocji prywatnych szkol dla dziewczat, ostatnio jednak przeksztalcono ja w placowke koedukacyjna.

I jeszcze jeden widok na Pends...

Nie moglam nie pokazac Wam tego zdjecia...

Na koniec dotarlismy do St Andrews Castle, czyli ruin zamku, polozonego na klifowym wybrzezu...niestety czas nas gonil i te przyjemnosc zostawilismy sobie na kolejny raz, w mysl zasady, ze niedosyt jest lepszy od przesytu...

Tutaj podjelismy heroiczna decyzje...czas wracac do domu ;(

Jedno stalo sie dla nas pewne, to miejsce zapadlo w nasze serca niczym nasz polski Krakow, bedziemy tam wracac jeszcze nie raz. Jest tam to zrodlo zyciowej energii i radosci, do ktorego tesknilismy przez prawie 5 lat naszego zycia w Szkocji. Jestem przekonana, ze jeszcze nie raz napisze cos o St Andrews - tym razem w detalach.